اگر از علاقه‌مندان به قهوه هستید، احتمالا از خود پرسیده‌اید که چند نوع دانه قهوه وجود دارد یا بهترین نوع آن کدام است؟چه چیزی هر دانه قهوه را منحصر به فرد می‌کند و مزایای قهوه چیست؟

بنظرم قهوه فقط یک نوشیدنی نیست. بلکه فراتر از آن، یک فرهنگ، یک اقتصاد، یک هنر، یک علم و یک علاقه است. فرقی نمی‌کند تازه‌کار دم کرده یا متخصص اسپرسو، چه آن را با کافئین یا بدون کافئین دوست دارید، همیشه چیزهای بیشتری درباره این نوشیدنی وجود دارد.

تمام قهوه‌هایی که به‌صورت تجاری تولید می‌شوند مربوط به منطقه‌ای از جهان به نام کمربند قهوه، واقع در بین مناطق استوایی سرطان و برج جدی، در 50 کشور جهان رشد می‌کنند.

طبقه‌بندی گیاه‌شناسی

همه یک دانه قهوه بو داده را می‌شناسند، اما ممکن است که گیاه واقعی آن را نشناسند.

در واقع قهوه، دانه‌ای است که در داخل میوه (توت) گیاه قهوه یافت می‌شود و از این جهت غیرمعمول است که قسمت بیرونی میوه‌ی آن را نمی‌خوریم، در عوض هسته را بیرون می‌آوریم و برشته می‌کنیم.

منشأ قهوه به گونه‌ای از گیاهان به نام Coffea می‌رسد، که بین 25 تا 100 گونه از آن وجود دارد.

انواع دانه‌های قهوه

چهار نوع دانه قهوه وجود دارد: عربیکا، روبوستا، لیبریکا و اکسلسا

عربیکا و روبوستا رایج‌‎ترین و محبوب‌ترین هستند. در ادامه همه چیز در مورد این دانه‌های خوشمزه به علاوه نکات خرید را بخوانید.

1.دانه عربیکا

• این قهوه از درختانی در اتیوپی نشأت گرفته و تقریبا 70 درصد از سهم تولید قهوه جهان را از آن خود کرده است.
• چون در زمین شیب‌دار رشد می‌کند، دسترسی به آن‌ سخت و کشت آن پر هزینه است. همچنین نیاز به مراقبت و توجه بیشتری دارد زیرا بیشتر در معرض بیماری است.
• این دانه برای رشد مناسب نیاز به سایه، آب و ارتفاع زیاد دارد.
• بهترین دانه عربیکا، معمولا بین 610 تا 1830 متر بالاتر از سطح دریا رشد می‌کند. اگرچه ارتفاع مطلوب با نزدیکی به خط استوا متفاوت است.
• ظاهر این دانه صاف‌تر و کشیده‌تر از دانه ربوستا است و کافئین کمتری دارد.

چه طعمی دارد؟

دانه‌ عربیکا طعمی لطیف با اسیدیته کم و بوی ملایم دارد. بسته به جایی که در آن رشد می‌کند، می‌تواند طعم‌های مختلفی را از شیرین تا میوه‌ای ارائه دهد.

دانه روبوستا

• دومین دانه محبوب جهان است.
• درخت آن در آفریقای مرکزی و غربی، همچنین قسمت‌هایی از آسیای جنوب شرقی مانند: اندونزی، ویتنام و برزیل رشد می‌کند و حدود 30 درصد از بازار جهانی را به خود اختصاص داده است.
• گیاه این دانه مقاوم‌ به بیماری‌ها و انگل‌ها است، که کشت آن را آسان و ارزان‌‌تر می‌کند. همچنین چون در آب و هوای گرم‌ مقاومت دارد می‌تواند در ارتفاعات بسیار پایین‌تر از عربیکا رشد کند ولی نمی‌تواند یخبندان را تحمل کند.
• روبوستا 50 تا 60 درصد کافئین بیشتری از عربیکا دارد و کمی گردتر و کوچک‌تر از آن است.
• از این دانه عموما به صورت مخلوط در قهوه‌ی فوری استفاده می‌کنند.

چه طعمی دارد؟

بسیاری از افراد این نظر را دارند که قهوه روبوستا تلخ‌تر و دارای اسیدیته بالاتری است؛ و اغلب بوی تند و طعمی تقریبا سوخته دارد.

3.دانه لیبریکا

• درخت آن، بومی مرکز و غرب آفریقا به ویژه لیبریا است. تقریبا 2 درصد از عرضه قهوه جهان را تشکیل می‌دهد. این دانه که اکنون عمدتا در اندونزی،مالزی و فیلیپین تولید می‌شود، بیش از 95 درصد از بازار قهوه مالزی را به خود اختصاص داده است.
•  گیاه لیبریکا اغلب بسیار بیشتر از عربیکا یا روبوستا رشد می‌کند. از نظر شکل، نامنظم و از نظر اندازه و ظاهر کلی به روبوستا نزدیک‌تر است.
• این دانه‌ در آب و هوای گرم و مرطوب و در ارتفاعات کم به خوبی رشد می‌کند.

چه طعمی دارد؟

کسانی که این نوع دانه کمیاب را امتحان کرده‌اند، یا آن را دوست دارند یا از آن متنفرند. گفته می‌شود رایحه‌ی گلی و میوه‌ای دارد، اما بعد از درست شدن قهوه، طعم آن چوبی، شکلاتی و دودی است.

4. دانه اکسلسا

• چهارمین نوع، اکسلسا (Excelsa) نام دارد. اگرچه زمانی آن را به عنوان یک گونه جداگانه قهوه در نظر می‌گرفتند، دانشمندان اخیرا آن را به عنوان یک نوع لیبریکا طبقه بندی کرده‌اند.
• گیاه آن عموما در جنوب شرقی آسیا رشد می‌کند و ظاهر دانه آن تقریبا شبیه به دانه لیبریکا، بیضی و کشیده است.
• این دانه‌ در ارتفاعات متوسط ​​رشد می‌کند.

چه طعمی دارد؟

طعمی بسیار منحصر به فرد، از نت‌های تارت و طعم‌های میوه‌ای گرفته تا طعم‌هایی که بیشتر یادآور کباب‌ سوخته است؛ این دانه عطر و کافئین سبک‌تری دارد .

بهتر است این دانه در دمای بالا و مدت زمان طولانی برشته شود، تا در نهایت بهترین طعم را به ارمغان بیاورد.

گفته می‌شود دانه‌های برشته شده روشن تا متوسط (Light & Medium)​​ دارای نت‌های میوه‌ای و توت هستند، در حالی که برشته تیره (Medium/Dark & Dark) نت‌های شکلاتی دارند.

انتخاب بهترین دانه قهوه

اکنون که با انواع دانه‌ها آشنا شدید، وقت آن است که خرید آن را شروع کنید!

اگر می‌خواهید بهترین طعم ممکن را داشته باشید و با پرداخت کمی هزینه بیشتر مسئله‌ای ندارید، به دنبال قهوه‌ای باشید که 100% عربیکا باشد. اگر ترجیح شما کافئین بیشتر و هزینه‌ای معقول‌تر است؛ همچنین تلخی طعم اهمیت کمتری دارد به سراغ روبوستا یا ترکیبی از عربیکا و روبوستا بروید.

 اگر به دنبال طعم پیچیده و خاصی هستید، قهوه لیبریکا یا اکسلسا را امتحان کنید؛ اما برای جستجوی گسترده‌تر خودتان را آماده کنید! این دانه‌های کمیاب، می‌توانند خوشمزه باشند اما پیدا کردن آن‌ها سخت است.

در انتها توصیه می‌شود به جای پودر، دانه کامل قهوه را بخرید و قبل از دم کردن آن را آسیاب کنید؛ چون فارق از نوع دانه‌ای که انتخاب کرده‌اید، طعم بهتر و تازگی بیشتری را تجربه خواهید کرد.

برای انتخاب راحت‌تر از بین انواع قهوه‌ها و چشیدن طعم بی‌نظیر و قوی بهترین دانه قهوه، می‌توانید به‌صورت حضوری در هر یک از شعب کافه ارکیده یا  آنلاین از نزدیک‌ترین شعبه سفارش دهید و نوش جان کنید.