ماه مبارک رمضان که از راه میرسد، نزدیک افطار کسانی را میبینیم که کاسههای شله زرد نذری را بین همسایگان خود پخش میکنند. شله زرد دسری است که باعث دور هم جمع شدنها و تجدید دیدارها میشود و در ایام مذهبی با پاشیدن دارچین منقوش به عبارات و اسامی مذهبی به عنوان نذری بین همسایه ها پخش می شود. گاهی نیز زینت بخش سفرههای افطارمان در کنار زولبیا بامیه، حلیم و دیگر خوشمزه های ماه رمضان میشود و با دارچین و مغز خرد شده پسته و یا بادام خام و پودر نارگیل تزئین میشود. در ماه محرم نیز یکی از نذریهای که معمولا داده میشود شله زرد نذری میباشد. تا به حال از خودتان پرسیده اید که شله زرد نذری چه سرگذشتی داشته تا امروزه ما این دسر را سر سفره هایمان داشته باشیم؟ یا اینکه شده بخواهید طرز تهیه شله زرد نذری را یاد بگیرید؟ با ما همراه باشید تا با هم نگاهی به تاریخچه شله زرد، طرز تهیه و رمز و رازهای آن بیندازیم.
میگویند که برای اولین بار این دسر زرد رنگ در استان کرمانشاه پخته شده و طرز تهیه شله زرد متعلق به این استان است. در واقع کرمانشاهیها هم این غذا را در ایام و اعیاد خاص مختلف و در هنگام عزاداریهای مذهبی میپزند و به اصطلاح به عنوان نذری پخش میکنند.
در کرمان نیز روزی ابراهیم خان ظهیر الدوله متوجه بیش از حد جوشانده شدن برنج ها و در نهایت نرم شدنش میشود، پس دستور میدهد کمی گلاب، زعفران و شکر به آن اضافه کنند و به همین دلیل نام آن را ابراهیم خانی میگذارند و بین مردم پخش میکنند. از آن زمان تاکنون شله زرد به دلیل خواص بسیار زیادی که دارد زینت بخش سفرههای ایرانیان شده است.
۱ پیمانه برنج ایرانی نیم دانه
۱ پیمانه نبات خرد شده
۱ پیمانه گلاب
۷ پیمانه آب
۱ قاشق چایخوری زعفران پودر شده
۵۰ گرم خلال بادام خلال پسته، بادام و پودر دارچین برای تزئین
برای طرز تهیه شله زرد نذری برای 40 تا 50 نفر مواد زیر لازم است:
برنج ریز دانه | 2 کیلو گرم |
شکر سفید | 4 کیلو گرم |
گلاب | یک و نیم لیتر |
زعفران | نیم مثقال |
خلال بادام | 100 گرم |
خلال پسته | 100 گرم |
آب | به مقدار لازم |
پودر دارچین | برای تزیین شله زرد نذری |
پودر هل | برای تزیین شله زرد نذری |
برنج ریز دانه | 8 کیلو گرم |
شکر سفید | 16 کیلو گرم |
گلاب | 6 لیتر |
زعفران | 2 مثقال |
خلال بادام | 400 گرم |
خلال پسته | 400 گرم |
آب | به مقدار لازم |
پودر دارچین | برای تزیین شله زرد نذری |
پودر هل | برای تزیین شله زرد نذری |
پایه اصلی تهیه شله زرد برنج ایرانی است و زعفران بخش جدایی ناپذیر آن به شمار میرود. می خواهیم در سه مرحله بسیار ساده و سریع طرز تهیه شله زرد و سپس تزئین آن زیباترین شکل ممکن را به شما آموزش دهیم.
برنج را از شب خوب شسته و خیس کنید (بهتر است از آب سرد استفاده کنید و کمی گلاب و هل آسیاب شده به آب آن اضافه کرده و بگذارید خوب خیس بخورد) و روز بعد برنج خیس خورده را کمی با دست خرد کنید. به اندازه ۷ برابر برنج ، آب داخل ظرف مناسب بریزید و روی حرارت زیاد بجوشانید، سپس آب برنج را خالی کنید و برنج را داخل آب در حال جوش بریزید. منتظر شوید تا دوباره آب جوش آید و سپس حرارت زیر قابلمه را کم کنید و بگذارید برنج خوب مغز پخت شده و باز شود.
نکته: در صورتی که برنج دانه ریز ندارید نگران نباشید. شما می توانید از انواع برنج استفاده کنید. فقط یادتان باشد که مقدار آب بیشتری برای پخت برنجهای دانه درشت نیاز خواهد بود.
نبات و شکر را در ظرفی بریزید و کمی آب جوش روی آن بریزید و کنار بگذارید تا شکر و نبات داخل آب حل شود. می توانید برای تسریع حل شدن، قابلمه را روی حرارت بگذارید و هم بزنید تا شکر و نبات داخل آب حل شود. سپس این محلول را صاف کنید تا ناخالصی شکر و نخ های نبات گرفته شود. محلول را به برنج پخته شده اضافه کنید و کمی هم بزنید تا برنج و محلول شکر به خوبی مخلوط شود.
نکته مهم: اگر احساس کردید شله زرد شما سفت است، میتو انید به اندازه یک تا دو پیمانه آب جوش اضافه کنید تا غلظت دلخواه به دست آید.
بعد از اینکه شله زرد کمی غلیظ شد، زعفران ، گلاب و ۵۰ گرم خلال بادام را به آن اضافه کنید و مرتب هم بزنید، بعد از ریختن شکر باید هم زدن را به طور مرتب انجام دهید تا ته نگیرد. بعد از هم زدن مداوم شله زرد، درب ظرف را بگذارید تا ۱۵ دقیقه حرارت ملایم ببیند. وقتی شله زرد کاملا جا افتاد حرارت زیر ظرف را خاموش کنید و یک دم کنی روی آن بگذارید و به مدت ۳۰ دقیقه در جایی گرم تر از دمای محیط قرار دهید تا دم بکشد و بعد از این مدت شله زرد را در ظرف مناسب بریزید. شله زرد ما آماده است.
حالا که شله زردمان آماده است میتوانید مقداری دارچین را با آب مخلوط کنید و روی شله زرد نذری طراحی و نقاشی کنید و با بادام یا پرک بادام روی شله زرد را تزیین کنید.
میتوانید به مقداری از شله زرد نذری، پودر کاکائو اضافه کنید و در قیف بریزید و تزیین کنید یا از خلال پسته و بادام یا پرک بادام، گل محمدی، پودر پسته و پودر نارگیل برای تزیین استفاده کنید.
برای آموزش پخت و دستور غذاهای نذری دیگر مقالات زیر را بخوانید: