برخی ادعا می‌کنند که نوشیدن مایعات همراه وعده‌های غذایی فرآیند هضم غذا را با اختلال مواجه می‌کند و می‌تواند باعث تجمع سموم در بدن شده و در نهایت منجر به بروز انواع بیماری‌ها می‌شود. در این صورت ممکن است این سؤال برای شما پیش‌آمده باشد که آیا یک لیوان آب ساده همراه غذا ممکن است اثرات منفی بر عملکرد دستگاه گوارش داشته باشد؟ شاید از خود بپرسید چه نوشیدنی همراه غذا بخوریم تا فرآیند هضم غذا در بدن به‌ خوبی صورت گیرد؟ پاسخ به این سؤالات به شما کمک خواهد کرد تا نوشیدنی مناسب همراه غذا را آگاهانه انتخاب کرد و بدین گونه فرآیند هضم را در بدن خود بهبود بخشید.

تحقیقات نشان داده است که مصرف نوشیدنی همراه غذا مشکلاتی مانند نفخ و یبوست را برطرف کرده و حتی به کم کردن وزن هم کمک می‌کند. تنها عاملی که در این میان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ نوع مایعاتی است که برای مصرف انتخاب می‌شوند. در این مقاله قصد داریم به این سؤال اساسی پاسخ دهیم که باید با غذا چه نوشیدنی بخوریم؟

سرفصل‌های عنوان‌شده در این مقاله عبارت‌اند از:

•    آیا مصرف نوشیدنی همراه غذا باعث بروز مشکلات گوارشی می‌شود؟
•    مصرف مایعات یا نوشیدن آب با غذا چه مزیت‌هایی دارد؟
•    چه نوشیدنی همراه غذا بخوریم؟

آیا مصرف نوشیدنی همراه غذا باعث بروز مشکلات گوارشی می‌شود؟

درک فرآیند طبیعی هضم به ما کمک می‌کند از چگونگی تأثیر مایعات بر این روند مطلع شویم؛ بنابراین در این بخش ابتدا به توضیح مختصری از فرآیند هضم غذا در سیستم گوارشی می‌پردازیم و پس‌ از آن ادعاهای مطرح‌ شده در زمینه مشکلات احتمالی ناشی از مصرف نوشیدنی همراه غذا را بررسی می‌کنیم. فرآیند هضم به‌محض آغاز حرکت جویدن مواد غذایی در دهان شروع می‌شود. جویدن با ترشح بزاق همراه بوده و بزاق دهان که حاوی آنزیم است؛ به شما در تجزیه مواد غذایی کمک می‌کند.

هنگام ورود غذا به معده، مواد غذایی با اسید معده مخلوط شده و بخش اعظمی از آن تجزیه خواهد شد تا یک مایع غلیظ ساخته شود، سپس این مایع به روده کوچک فرستاده می‌شود. این مایع غلیظ با آنزیم‌های گوارشی ترشح‌شده از لوزالمعده و اسید صفراوی کبد شما مخلوط می‌شود تا مواد مغذی را برای جذب در خون آماده كند.

بیشتر مواد مغذی در فرآیند عبور از روده کوچک جذب می‌شوند و در روده بزرگ این عمل به‌صورت مختصرتر انجام می‌گیرد. با رسیدن مواد مغذی به مناطق مختلف بدن از طریق جریان خون و همچنین دفع مواد زائد، روند هضم به پایان می‌رسد. کل این فرآیند با توجه به چیزی که می‌خورید و می‌آشامید می‌تواند از 24 تا 72 ساعت طول بکشد. مصرف مایعات یا نوشیدن آب با غذا در صورتی‌ که متعادل باشد مزایای بسیاری دارد، با این‌ حال برخی افراد ادعا می‌کنند که نوشیدنی همراه غذا برای سلامتی مضر است.

در ادامه دو دلیل رایج این افراد را برای ادعایشان توضیح داده و اثبات علمی رد آن‌ها را تشریح می‌کنیم:

ادعای اول:

نوشیدن آب با غذا، اسید معده و آنزیم‌های گوارشی را رقیق می‌کند و باعث می‌شود عمل هضم با مشکل مواجه شده و به‌سختی انجام شود. در این نظریه فرض بر این است که اسید معده یک مقدار مشخص و غیر قابل تغییر بوده که ممکن است رقیق شود درحالی‌که معده قادر به تشخیص میزان مناسب اسید مورد نیاز برای حجم و نوع مواد غذایی است و به‌طور کاملاً هوشمند مقدار متناسب از این اسیدها و آنزیم‌ها را تولید و آزاد می‌کند. از طرفی طبق تحقیقات علمی ثابت‌ شده است که اسید رقیق‌شده بهتر از اسید غلیظ واکنش نشان می‌دهد؛ بنابراین حتی در صورت رقیق شدن به میزان کم، تأثیر این آنزیم‌ها بیشتر نیز می‌شود.

ادعای دوم:

مایعات سرعت هضم را زیاد می‌کند و باعث می‌شود سرعت خروج غذای جامد از معده بالا رفته و به همین دلیل به علت کاهش زمان تماس مواد غذایی با اسید و آنزیم‌های معده، عملیات هضم به‌ خوبی انجام نمی‌شود، در صورتی‌ که هیچ تحقیق علمی این ادعا را اثبات نکرده است.

اگر چه مایعات سرعت مذکور را بالا می‌برند ولی این عبور سریع‌تر بر کیفیت هضم تأثیر نداشته و تنها فرایند کلی را تسهیل می‌کند. بنابراین به‌ طور کلی مصرف نوشیدنی همراه غذا برای بدن و سیستم گوارش مضر نبوده و تنها نوع نوشیدنی و میزان آن است که در هضم بهتر تعیین‌کننده خواهد بود.

مصرف مایعات یا نوشیدن آب با غذا چه مزیت‌هایی دارد؟

مایعات هنگامی‌ که همراه مواد غذایی سفت به معده وارد شوند علاوه بر تسهیل حرکت آن‌ها باعث بهبود فرایند هضم می‌شوند. وجود آب یا سایر مایعات در ترکیب غذا موجب محلول شدن بهتر اسید معده و پخش شدن آن به‌طور یکنواخت بین مواد جامد می‌شود تا به‌صورت یکدست تجزیه شوند؛ بنابراین از مشکلاتی مانند نفخ و یبوست جلوگیری کرده و در حقیقت عملکرد آنزیم‌ها تقویت می‌گردد.

همچنین مصرف نوشیدنی همراه غذا موجب مکث‌های متعدد در روند خوردن و جویدن می‌شود. این مکث‌ها به‌صورت ناخودآگاه به مغز فرصت می‌دهد تا سیگنال‌های سیر شدن را دریافت کرده و از پرخوری جلوگیری کند؛ بنابراین نوشیدن آب با غذا به‌نوعی یک روش طبیعی برای کاهش وزن هم تلقی می‌گردد.

نتیجه مطالعات علمی که در این زمینه انجام‌ شده ممکن است برای شما جالب‌ باشد. در این تحقیق از شرکت‌کنندگان خواستند که طی دوازده هفته، قبل هر وعده غذایی 500 میلی‌لیتر آب بنوشند؛ تمام این افراد رژیم‌های لاغری داشتند و در دوره کاهش وزن به سر می‌بردند. پس از پایان دوازده هفته وزن افرادی که این کار را انجام داده بودند، نسبت به سایرین بیش از 2 کیلوگرم کم شده بود.

تاثیر مصرف آب بر سوخت و ساز بدن

همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف نوشیدنی همراه غذا ممکن است سوخت‌وساز بدن شما را سرعت ببخشد! (به ازای هر 500 میلی‌لیتر، 24 کالری بیشتر از حد معمول می‌سوزاند). بدن برای گرم کردن آب سرد مجبور است از انرژی بیشتری استفاده کند. در این صورت ناچار به مصرف کالری خواهد بود؛ جالب است بدانید که با مصرف آب هم دما با دمای بدن، تعداد کالری مصرف‌شده کاهش می‌یابد.

به‌ طور معمول نوشیدن مایعات همراه با غذا بر هضم، تأثیر منفی ندارد! مگر فرد دچار مشکل رفلاکس معده باشد. در افرادی که دچار رفلاکس هستند مایعات به معده حجم داده و فشار داخلی آن را بالا می‌برند. همین فشار موجب تشدید علائم رفلاکس شده و گاهی نفخ را هم به دنبال دارد؛ بنابراین اگر مبتلا به چنین مشکلی هستید؛ بهتر است در طول صرف غذا از نوشیدن خودداری کرده و نیم ساعت قبل یا بعد از وعده غذایی نوشیدنی مصرف کنید.

در مجموع می‌توان گفت که مصرف نوشیدنی همراه غذا، باعث هضم بهتر غذا شده و علاوه بر تسهیل فرآیند هیدراتاسیون از مشکلاتی مانند یبوست و نفخ جلوگیری می‌کند. اگر در غذایی که می‌خورید مقدار زیادی آب وجود دارد، مانند سوپ، نودل، سبزیجات آب پز و… پس دیگر به آب اضافی احتیاج چندانی ندارید.

ولی در صورت خوردن غذاهای خشک و سفت بهتر است به میزان مناسب آب یا مایعات بنوشید. حجم کلی معده حدود 700 میلی‌لیتر است. در هر وعده غذایی کامل، یک فرد بالغ حدود 180 گرم غذا می‌خورد. این حجم به حدود 300 میلی‌لیتر مواد غذایی مایع در معده تبدیل می‌شود که با اطمینان می‌توان به آن 200 میلی‌لیتر مایعات اضافه کرد.

چه نوشیدنی همراه غذا بخوریم؟

اکنون‌ که از فواید مصرف نوشیدنی همراه غذا مطلع شدیم شاید پاسخ به این سؤال که با غذا چه نوشیدنی باید بخوریم اهمیت ویژه‌ای پیدا کند. انتخاب مایعات مناسب برای وعده‌های غذایی، فرایند هضم را راحت‌تر کرده و از نفخ و مشکلات مشابه جلوگیری می‌کند؛ بنابراین در این بخش تعدادی از نوشیدنی‌های مفید را معرفی کرده و مزایای هریک را بررسی می‌کنیم.

*آب: در صدر لیست مایعات مذکور نوشیدن آب با غذا خودنمایی کرده و از اهمیت خاصی برخوردار است. آب به عبور راحت‌تر غذا از روده‌ها کمک کرده و برای رفع احساس سنگینی پس از خوردن، بسیار مفید است. نوشیدن آب با غذا در خانم‌های باردار به رفع حالت تهوع به‌ طور موقت کمک می‌کند اما در افرادی که از رفلاکس معده رنج می‌برند، توصیه نشده و بهتر است با فاصله نیم‌ساعته از هر وعده غذایی نوشیده شود.

* آبمیوه‌ها: بعد از آب بهترین نوع نوشیدنی همراه غذا آبمیوه طبیعی است. مخصوصاً در وعده صبحانه استفاده از آبمیوه یک عادت غذایی مفید تلقی می‌گردد. این نوشیدنی با دارا بودن انواع ویتامین و قندهای طبیعی علاوه بر تسهیل فرایند هضم، برخی از ملزومات مورد نیاز بدن را نیز تأمین می‌کند. نکته مهم انتخاب نوع آبمیوه است، برای مثال در وعده صبحانه آب‌ پرتقال یک نوشیدنی مناسب است، چرا که به علت داشتن ویتامین ث به بدن انرژی و نشاط بخشیده و می‌تواند به‌ خوبی جای چای و سایر مایعات کافئین‌دار را بگیرد.

*دوغ: خوردن دوغ همراه غذا یک عادت قدیمی و سنتی در بین ایرانیان است. این نوشیدنی در طی فرآیند تولید کره به‌ عنوان فرآورده ثانویه از ماست استخراج می‌شود. ترشح سروتونین که پس از خوردن دوغ همراه غذا اتفاق می‌افتد؛ موجب خواب راحت‌تر و آرامش کلی بدن خواهد شد. باکتری‌های پروبیوتیک موجود در دوغ به هضم غذا کمک کرده و از سوءهاضمه جلوگیری می‌کند.

دوغ نوعی نوشیدنی سرشار از کلسیم بوده و استحکام استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان از دیگر فواید خوردن دوغ همراه غذا است. پروتئین، کلسیم، گوگرد، فسفر و ویتامین‌های گروه ب نیز در این نوشیدنی وجود دارند و باعث شده‌اند که ارزش غذایی ۲ لیوان دوغ، معادل یک لیوان شیر باشد. پروتئین‌های دوغ، در دستگاه گوارش بهتر از پروتئین‌های شیر هضم می‌شوند؛ بنابراین به‌راحتی می‌توان با خوردن دوغ همراه غذا مشکل کمبود شیر در رژیم غذایی روزانه را حل کرد!

* نوشیدنی‌های گازدار:

باور عموم مبنی بر تسهیل فرایند هضم توسط نوشیدنی‌های گازدار تا حد زیادی اشتباه است. ولی نوشیدن مایعاتی مانند آب‌های گازدار یا دلسترهایی که حجم کمتری از سدیم را در خود دارند بعد از مصرف غذاهای سنگین و خشک، انتخاب بدی نیست. در نظر داشته باشید که مضرات این نوع نوشیدنی همراه غذا به علت رنگ، شکر و سایر افزودنی‌های غیرطبیعی، به‌ طور معمول از مزایای آن بیشتر است. برای مثال PH نوشابه‌های گازدار بین 5/2 تا 5/3 است و سیستم گوارش را به علت اسیدی بودن دچار اختلال می‌کند.

اسید فسفریک موجود در این نوشابه‌ها نیز عملکرد صحیح معده را تحت تأثیر قرار می‌دهند. همین امر موجب می‌شود که کار معده مختل شده و بخشی از غذا به‌ صورت هضم نشده به روده کوچک منتقل شود و سبب مشکلات گوارشی گردد.

همان‌طور که توضیح داده شد، مصرف نوشیدنی همراه غذا فرایند هضم را آسان‌تر کرده و باعث تسهیل عبور مواد غذایی از سیستم گوارشی می‌شود. هر فرد با توجه به نوع عادات غذایی باید یک نوشیدنی از میان مایعات مفید انتخاب کند اما برای حفظ سلامت بهتر است به نوشیدن آب با غذا عادت کنید.

رستوران ارکیده نیز در کنار کباب های خوشمزه خود انواع نوشیدنی ها را چه همراه غذا و چه در کافی شاپ ارائه می نماید. ما حتی در اسنپ فود نیز هستیم تا راه های ارتباطی مان با شما بیشتر شود. پس اگر هوس کردید دوغ همراه کباب بنویشید و یا هوس یک نوشیدنی خوشمزه کردید ما کنارتان هستیم.