با نزدیک شدن نوروز تقریبا تمام خانواده های ایرانی در تکاپو و جنب و جوش هستند تا آداب و رسوم استقبال از سال جدید را اجرا کنند تا به این ترتیب طبق باور پیشینیان خود سال نو برایشان خوش یمن و مبارک شود. ایرانیان در روزهای آخر سال پس از به پایان رساندن خانه تکانی و خرید عید، کم کم شروع به چیدن سفره ی هفت سین می کنند تا طبق رسم هر سال کنار آن بنشینند و سال را تحویل کنند. اما یکی از رسوم مهم خوراکی های مخصوص برای نوروز است. با قاطعیت می توان گفت که شب عید برای بیشتر مردم دنیا یک شب خاص و متفاوت است. ما ایرانیان هم مانند همه ی مردم دنیا برای این شب غذاهای مخصوصی را تدارک می بینیم و بر اساس باور قدیمی ها، خوردن این غذاها بی دلیل نبوده و در انتخاب آن حکمتی بوده است. عید نوروز از ابتدا تا انتها یک مراسم نمادین و زیبا بوده و هدف از آن به جریان انداختن نیروی زندگی و پالایش روح و روان است. ما در نوروز با کارهای نمادین خود خیر و برکت را به زندگی خود و دیگران فرا می خوانیم، از خانه تکانی گرفته تا غذای شب عید و سفره ی هفت سین همه چیز برای رسیدن به خیر و خوبی و تقسیم آن با دیگران به وجود آمده است. پیشینیان حتی غذای شب عید را نیز با توجه به باورهای خاصی انتخاب کرده بودند، به همین دلیل و بر اساس باورهای پیشینیان امروزه غذای شب عید اکثر ما ایرانیان را سبزی پلو با ماهی تشکیل می دهد.
سبزی پلو با ماهی
سبزی پلو با ماهی غذای محبوب و معروف بیشتر ایرانیان است. بیشتر ایرانیان این غذا را برای شب عید آماده می کنند و از آن جا که همه ی آداب و رسوم نوروز نمادین هستند و در پشت تمام رسم های ایرانیان حکمتی نهفته است گفته می شود که ماهی نشانه ی حیات است و خوردن برنج به دلیل داشتن بركت در كنار ماهی كه نشانه حیات است و سبزی كه حكایت از بركت و زایش دارد، در بسیاری از خانواده‌های ایرانی در هر كجا كه زندگی می كنند، مرسوم بوده و هست. برخی از ایرانی ها مانند مردم زنجان ماهی را با رشته پلو یا زعفران پلو می خورند و برخی دیگر آن را در کنار کوکو یا خورش های محلی سرو می کنند. همچنین بسیاری برای چهارشنبه سوری هم ماهی می خورند.
رشته پلو
خوردن رشته پلو در مناطقی از ایران مانند آذربایجان، کرمانشاه و اراک رایج بوده و هست. قدیمی ها با این باور که با خوردن رشته پلو بهتر می توانند زمام امور را در سال جدید بدست بگیرند این غذا را برای شب عید انتخاب کرده و طبخ می کردند. امروزه هنوز هم برخی از ایرانیان در شب عید آش رشته یا رشته پلو می پزند و ریشه ی این رسم به همان باور قدیمی برمی گردد. رشته پلو یکی از لذیذترین پلوهای مخلوط است و ترکیبی از رشته ی پلویی، کشمش پلویی و برنج و زعفران است.
کوکو سبزی
برخی از ایرانیان در گذشته برای شب عید کوکو سبزی درست می کردند و برخی هنوز هم در کنار سبزی پلو ماهی، کوکو سبزی می گذارند. قدیمی ها بر این باور بودند که با خوردن کوکو دیگر به دنبال اشیائی که در خانه تکانی گم شده اند نمی گردیم و به اصطلاح کو…کو نمی کنیم. اما شاید استفاده از سبزی به عنوان نماد سبزی و طراوت در غذای شب عید نیز دلیل طبخ این غذا به عنوان غذای شب عید بوده است.
دلمه
پختن دلمه به عنوان غذای شب عید بین آذربایجانی ها رایج است. آن ها معتقدند با خوردن دلمه می توانند به آرزوهای خود در سال نو برسند. این دلمه با برگ های مو تهیه می شود و محتوی سبزیجات معطر، گوشت و برنجی است که برگ های مو به شکل زیبایی به دور آن پیچیده شده اند.
کوفته محلی
غذای مخصوص شب عید مردم استان چهارمحال بختیاری کوفته ی محلی است. این کوفته با گوشت گوساله، برنج و سبزیجات معطر تهیه می شود و غذای محبوب مردم این استان و برخی از مردم کرمانشاه در شب عید است.
خورش سبزی
خورش سبزی در برخی از شهرهای ایران مخصوصا شهرهای ناحیه ی کوهستانی کشور غذای محبوب شب عید به شمار می رود. این دسته از ایرانیان معتقدند با خوردن خورش سبزی سال خوش و خرمی خواهند داشت.
ترشی تره با ماهی
مردم گیلان هم ماهی را در سفره ی شب عید خود دارند، اما ترجیح می دهند آن را در کنار ترشی تره که یک غذای خوش طعم گیلانی است، بخورند. این غذای خوشمزه با سبزی های معطر و مخصوص، سیر و تخم مرغ درست می شود و با کته و ماهی، سفره ی شب عید برخی از گیلانی ها را تشکیل می دهد.
ماهی شکم پر
مردم مازندران برای این شب ماهی شکم پر تهیه می کنند، این ماهی که با انواع و اقسام سبزی های معطر پر می شود، غذای بسیار خوشمزه ای است که در کنار ته چین و سبزی پلو در شب عید سرو می شود.
آبگوشت و کوفته
غذای محبوب شب عید در همدان نوعی آبگوشت و کوفته است، برای تهیه ی این کوفته از خرما، گردو، آلو، پیاز سرخ شده، ادویه های معطر و تخم مرغ استفاده می شود.
کلم پلو
این غذا در شیراز بسیار محبوبیت دارد، شیرازی ها برای شب عید کلم پلو درست می کنند و در طبخ این غذای بسیار لذیذ از برنج، کلم، کوفته قلقلی و سبزی های معطراستفاده می کنند.
